پانسمانهای جاذب یا فوق جاذب به عنوان یکی از کلیدیترین نوع پانسمانها برای بهبود زخمها شناخته میشوند. این پانسمانها دارای چند لایه هستند که ویژگی نیمهچسبندگی یا غیرچسبندگی دارند. همچنین، لایههای چسبندهای از مواد مانند سلولز، پنبه و ابریشم مصنوعی در ساختار آنها وجود دارد. به همین دلیل، این محصولات میتوانند به عنوان پانسمان اولیه یا ثانویه مورد استفاده قرار گیرند. هسته مرکزی این پانسمانها میتواند مقدار زیادی از ترشحات زخمهای فشاری، وریدی، برشهای جراحی، سوختگیها (بهترین گزینههای پانسمان برای سوختگی) و زخمهای مزمن را به خود جذب کند. طراحی این پانسمانها به گونهای است که کمترین چسبندگی را به زخم اعمال میکند.
این پانسمانها برای گسترهای از زخمها، از پارگی پوست تا زخمهای با ترشحات زیاد، کاربرد دارند. آنها همچنین در اندازههای مختلف ارائه میشوند که این موضوع سبب میشود قابلیت استفاده از آنها در زخمها با ابعاد متفاوت و مکانهای مختلف برطرف گردد.
پانسمان فوق جاذب چه کاری انجام میدهد؟
پانسمان فوق جاذب روزین از موادی چون فیبر ویسکوز، پلی استر و پلیمرهای شیمیایی ساخته شده است که دارای ویژگی جذب و نرمی قابل توجهی میباشد. سطح آن لایهای شبکهای از پلی اتیلن دارد که به خوبی از بروز درد در حین تعویض پانسمان جلوگیری میکند. این پانسمانها در کاربردهای مختلفی استفاده میشوند، از جمله برای درمان ساییدگیها. از دیگر مزایای آنها عدم ایجاد آلرژی و تحریک روی پوست میباشد و همچنین زخم را در برابر عفونت محافظت میکند.
پانسمان فوق جاذب روزین میتواند به عنوان پانسمان اولیه و ثانویه برای درمان زخمهایی با ترشحات متوسط تا زیاد و همچنین زخمهایی با ضخامت کم یا زیاد کارایی داشته باشد. زخمهای موثر از این پانسمان شامل زخمهای جدا شده، زخمهای با ترشحات متوسط، زخم پای دیابتی، زخمهای فشاری، زخمهای جراحی و وریدی است. از مهمترین مزایای پانسمان ضدآب روزین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– قابلیت استفاده برای انواع زخمها با ترشحات متوسط تا زیاد
– جلوگیری از خیسی لبههای زخم
– نیاز کمتر به تعویض مکرر
– راحتی برای بیمار
مکانیسم پانسمان فوق جاذب
این نوع پانسمان بر اساس فناوری ذرات پلیمری با ظرفیت جذب و تورم بالا عمل میکند که جذب فوق العادهای با کمک کشش اسمزی برای کشیدن مایعات به خود ایجاد میکند. ذرات پلیمری اجزای مایعات را در داخل پانسمان محبوس کرده و آن را به ژل تبدیل میکنند. یکی از مزایای این طراحی کاهش خطر خیسی زخم با هدایت مستقیم اگزودا به مرکز پانسمان و دور از ناحیه زخم است. علاوه بر این، لایه بیرونی به عنوان یک بالشتک اضافی عمل کرده و توزیع فشار را بهبود میبخشد.
عملکرد و تاثیر پانسمانهای فوق جاذب در فرآیند درمان و بهبود زخمها
پانسمانهایی که دارای پلیمرهای فوق جاذب هستند قابلیت جذب بالایی از ترشحات را دارند. عملکرد آنها بر پایه جذب و نگهداری مایع و تبدیل آن به ژل است که زخم و نواحی اطراف آن را در برابر ترشحات محافظت میکند. این پانسمان برای زخمهایی با ترشحات متوسط تا زیاد مناسب است.
زمانبندی تعویض پانسمان فوق جاذب
بهطور معمول، پانسمانهای فوق جاذب بسته به شرایط زخم میتوانند چند روز در محل زخم باقی بمانند. همانطور که اشاره شد، این پانسمانها برای انواع مختلف زخمها که شرایط نگهداری مخصوصی دارند مناسباند. برای اطمینان از عدم مسدود شدن منافذ پانسمان با ترشحات ضخیم یا مواد دیگر، بررسی مستمر ضروری است. همچنین، اگر وضعیت زخم نیاز به معاینه دقیقتری داشته باشد، پانسمان باید تعویض گردد.
کاربردهای پانسمان فوق جاذب
این پانسمان به عنوان پانسمان اولیه و ثانویه برای انواع زخمها با ضخامت جزئی یا زیاد استفاده میشود. همچنین زمانی که مایعات متوسط به زیادی وجود دارد که نیاز به جذب بالای پانسمان است، کاربرد دارد و میتواند به تعویض کمتر نیاز داشته باشد. این پانسمان برای زخمهای وریدی که به شدت تخلیه نشدهاند، مناسب است. دیگر کاربردها شامل زخمهای فشاری، زخم پا، زخم دیابتی، زخمهای جراحی و زخمهای ناحیه پیوند و اهداکننده میباشند.
موارد منع استفاده از پانسمان فوق جاذب
این نوع پانسمان برای بیمارانی که به آن یا اجزای آن (مانند پلیمرهای فوق جاذب سدیم پلی آکریلات) حساسیت دارند، توصیه نمیشود. همچنین، برای زخمهای تونلدار قابل استفاده نیستند زیرا در اثر جذب مایعات بهطور قابل توجهی انبساط مییابند. این پانسمان برای زخمهایی که فاقد ترشحات هستند یا ترشحات کمی دارند، نباید استفاده شود زیرا موجب خشک شدن زخم میشود. همچنین نباید به صورت مستقیم بر روی زخمهای عفونی لیگامنت و تاندوم قرار گیرد.
مزایا و معایب پانسمان فوق جاذب
از معایب این نوع پانسمان میتوان به عدم استفاده از آن در زخمهای فاقد ترشح یا ترشحات کم اشاره کرد. اما مانند سایر پانسمانهای پیشرفته، مزایایی هم دارد که مهمترین آنها شامل:
– قابل استفاده به عنوان پانسمان اولیه و ثانویه برای زخمهای با ترشحات متوسط تا زیاد
– توانایی بالا در جذب مقادیر زیاد ترشحات
– عدم چسبندگی لایه غیرچسبنده به زخم
– کمک به بهبود و التیام زخم با محیط مرطوب
– لایه ضدآب که در پشت پانسمان وجود دارد امکان خیسی را کاهش داده و آسیب را نیز مهار میکند
– تسریع روند ترمیم بافت گرانوله
– نیاز کمتر به تعویض که به دنبال آن صرفهجویی در هزینه میآورد
نکات استفاده از پانسمانهای فوق جاذب
برای استفاده از پانسمانهای فوق جاذب، بهترین کار این است که:
– محل زخم به خوبی تمیز شود.
– پانسمانی با اندازه مناسب انتخاب شود به گونهای که لبههای زخم را بپوشاند، توجه شود که این پانسمان قابل برش نیست.
– پانسمان به صورت استریل از بسته خارج شده و سمت سفید آن باید با سطح زخم و ترشحات تماس داشته باشد.
– سپس با استفاده از پانسمان ثانویه، روی آن را بپوشانید.
– پانسمان را به طور منظم کنترل کنید و در صورت لزوم و طبق دستور پزشک تعویض